ЮНЭП (Праграма ААН па навакольным асяроддзі)

Праграма ААН па навакольным асяроддзі (ЮНЭП) — створаная ў рамках сістэмы ААН праграма, якая спрыяе каардынацыі аховы прыроды на агульнасістэмным узроўні. Праграма заснаваная на аснове рэзалюцыі Генеральнай Асамблеі ААН № 2997 ад 15 снежня 1972 года (A/RES/2997(XXVII)).

Асноўнай мэтай ЮНЭП з'яўляецца арганізацыя і правядзенне мер, накіраваных на абарону і паляпшэнне навакольнага асяроддзя на карысць цяперашняга і будучых пакаленняў. Дэвіз праграмы — «навакольнае асяроддзе ў інтарэсах развіцця».

Штаб-кватэра ЮНЭП знаходзіцца ў г. Найробі, Кенія. Таксама ў ЮНЭП ёсць шэсць буйных рэгіянальных офісаў і офісы ў розных краінах. ЮНЭП нясе адказнасць за вырашэнне ўсіх звязаных з экалогіяй пытанняў на глабальным і рэгіянальным узроўні.

Выканаўчы дырэктар: з 2019 года — Інгер Андэрсан (Данія).

Дзейнасць ЮНЭП ўключае ў сябе розныя праекты ў галіне атмасферы Зямлі, марскіх і наземных экасістэм. Таксама ЮНЭП адыгрывае значную ролю ў развіцці міжнародных канвенцый у галіне экалогіі і аховы навакольнага асяроддзя. ЮНЭП часта супрацоўнічае з дзяржавамі і міжнароднымі няўрадавымі арганізацыямі.

I. Структура кіраўніцтва дзейнасцю ЮНЭП прадстаўлена двума ключавымі органамі кіравання:

Асамблея па навакольным асяроддзі (Environmental Assembly)

У склад Асамблеі ЮНЭП ўваходзяць 193 дзяржавы-члена ААН. Пасяджэнні Асамблеі праходзяць раз на два гады ў г. Найробі, першае пасяджэнне адбылося ў 2014 г.

Узначальвае дзейнасць Асамблеі ЮНЭП — Бюро Асамблеі на чале са Старшынёй. У склад Бюро на двухгадовы тэрмін уваходзяць 10 міністраў па пытаннях прыроды і навакольнага асяроддзя, змяняючыся па прынцыпе рэгіянальнай ратацыі. Старшыня і склад Бюро абіраюцца на завяршальным пасяджэнні Асамблеі і выконваюць свае функцыі да заканчэння наступнай сесіі Асамблеі.

Камітэт пастаянных прадстаўнікоў ЮНЭП

Камітэт пастаянных прадстаўнікоў (КПП) уключае ў сябе ўсіх пастаянных прадстаўнікоў, акрэдытаваных пры Місіі ААН у г. Найробі (118 дзяржаў). Камітэт засядае штоквартальна (4 разы на год). Дзейнасць камітэта каардынуе Бюро камітэта, якое ўключае пастаянных прадстаўнікоў пяці краін па рэгіянальным прынцыпе з двухгадовым тэрмінам паўнамоцтваў (на 2021 г. – Бразілія (старшыня), Непал, Нідэрланды, Польшча, Гана).

Камітэт фармуе парадак дня для пасяджэння Асамблеі ЮНЭП, ажыццяўляе нагляд за выкананнем прынятых Асамблеяй рашэнняў і рэзалюцый. Пры Камітэце пастаянных прадстаўнікоў таксама прадстаўлены рабочыя групы, засядаюць ad hoc:

- па праграмным, бюджэтным і адміністрацыйных пытаннях;

- па развіцці палітыкі экалагічнай стратэгіі і выпрацоўкі парадку дня.

II. Сакратарыят ЮНЕП

Функцыянальным органам, якія абслугоўваюць дзейнасць асноўных органаў ЮНЭП, з'яўляецца Сакратарыят, узначалены Выканаўчым дырэктарам. Сакратарыят ЮНЭП складаецца з 890 супрацоўнікаў, прыкладна 500 з якіх прыязджаюць па кантракце з іншых краін. Сакратарыят курыруе імплементацыю рознай палітыкі і праграм ЮНЭП. Таксама Сакратарыят займаецца размеркаваннем бюджэту, памер якога дасягае амаль 105 мільёнаў амерыканскіх даляраў і фактычна цалкам складаецца з узносаў дзяржаў, якія ўваходзяць у ЮНЭП.

Раней дзейнасцю ЮНЭП кіраваў кіраўнік савет, распушчаны рашэннем Асамблеі ЮНЭП у 2012 г.

III. Ідэі рэфармавання ЮНЭП

Пасля публікацыі чацвёртага дакладу Міжурадавай групы экспертаў па змяненні клімату ў лютым 2007 года, «Парыжскі заклік да дзеяння» зачытаны французскім экс-прэзідэнтам Жакам Шырак «які падтрымалі яшчэ 46 краін, заклікаў да замены ЮНЭП на больш эфектыўную арганізацыю з узмоцненым кантролем экалагічная арганізацыя Аб'яднаных Нацый (UNEO), якая павінна быць развітая на аснове Сусветнай арганізацыі аховы здароўя.